Franchising, yabancı firmaların BAE genelinde ve özellikle Dubai pazarına girmek için en fazla tercih ettikleri bir yöntemdir.Bunun yanında, Franchising, BAE’deki firmalar için, içeride ya da bölgede işlerini geliştirmek ve genişletmek amacıyla seçtikleri bir yoldur.
Franchising, bir işi geliştirmenin, diğer uluslararası pazarlara ulaşmanın ve marka tanıtımının en kestirme, en uygun ve en masrafsız yoludur. Kuşkusuz, Franchising her iki tarafa da sıcak para sağlar.
Franchisee (Franchise Alan) seçiminde, işin takibinde, kontrolünde, murakabesinde; şirketlerimizin profesyonel iş siyasetini ve yerel mevzuatın yanında ICC’nin ortaya koymuş olduğu ticari prensiplere bağlı kalmaları ve benimsemeleri iktiza eder.
“Sen bana iki milyon dolar ver, al ismi kullan” mantığı kısa vadede anlık milyon dolar getirisi olsa da, bunun yerine uzun vadede markanın korunması, takip edilmesi, markaya sahip çıkılması, markanızı uluslararası bir marka yapma çabası durumunda çok daha karlı bir iş olacağının kesinlikle unutulmaması gerekir.
Birleşik Arap Emirlikleri’nde franchising uygulamalarına bakarsak, bunun franchisor (franchise veren) ile franchisee (franchise alan) arasında ticari bir ilişkinin olduğunu görürüz.
Her durumda bir Franchise ilişkisinde dikkat edilmesi gereken önemli hususların bazıları aşağıda olduğu gibidir;
Ne tür bir Franchasing ilişkisi kurulacağına karar verilmesi;
Bağımsız bir distribütör mü?
Sadece ürün ya da ticari isminizin kullanım hakkı mı?
Sınırlı bir franchise, yani hybrid bir format mı?
Franchise verenin tam kontrol ve murakabesinde bir franchise mi?
Yoksa joint venture formatında bir franchaise hakkı mı?
Ayrıca;
- Franchisee (Franchise alan) tarafından ödenen “Upfront Fee” (Ön ödeme)’nin tespit edilmesi, bu ücretin neleri kapsadığının net olarak belirlenmesi,
- Joining Fee (katılım ücreti),
- Royalty Fee (bağlılık ve süreklilik ücreti),
- Set Up Cost, (Kuruluş Masrafı),
- İşletme Sermayesi, (Money to Operate),
- Franchisor’un sürekli kontrol etme hakkı, satışları sistemden kontrol etme hakkı,
- Franchisee’nin markaya ya da isme halel getirmemesi, markayı yönetecek kişinin bölge müdürü ya da kendi atayacağı kişinin franchasee’nin işletmesinde bulunması,
- Franchise Sözleşmelerinin özenle hazırlanması,
- Verilen Franchising’in yatırımcıya işini geliştirme ve genişletme hakkını vermesi,
- Markanız ne kadar tanınırsa o kadar pahalıya satılır, bu bir ilkedir, hususunun bilinmesi,
- Bir ülkede nekadar işletme yeri açılırsa, marka yayılırsa o markanın itibarı o kadar çok olur hususu.
Franchising’in en büyük tehlikesi ise olası bir yanlış ortağın seçilmesidir.
Franchisee için francahise almanın yararları çok büyük, avantajları çok fazladır,
- Hazır bir ürünü buluyor,
- Franchisor’un Know-How’ını kullanıyor,
- Belli bir süre sonra işi öğreniyor,
- Bir dönem sonra kendisi bir marka oluşturma imkanı buluyor.
Anlaşamamazlık ya da bir münazaanın vuku bulması durumunda ne yapılır?
- BAE Dubai’nin modern bir mahkeme sistemi vardır,
- Hukukun üstünlüğü prensibi geçerlidir,
- Kanunlar korumacı olsa da birçok şekilde yatırımcı kendini mevcut kanunların şemsiyesi altında hukuken teminat altına alabilir.
Hukuki bir iş ilişkisine girmeden, bu bağlamda önünüze konacak; formatı, şekli, şemali, detayı ne olursa olsun bir sözleşmeyi imzalamadan önce ticari olarak, önce kendiniz okumanız, ya da okutmanız, hukuki olarak ta yerel mevzuata vakıf bir avukata, hukuk danışmanına okutmanız ve alacağınız profesyonel hukuki danışmanlığa göre hareket etmeniz; maslahatınız, yani çıkarınız açısından büyük derecede önem arzeder.
Münazaa durumuna dönersek; şayet kayıtlı bir dağıtıcılık hakkı, yani bir münhasır hak verilmiş ve bundan ortaya çıkan bir çekişme sözkonusu olmuş ise şayet, bu durumda;
- Münazaa Çözüm Komitesine başvuru yapılır. Kayıtlı bir hak vermemişseniz ancak yine bir ihtilaf doğmuşsa şayet, direk mahkemeye gitme hakkınız vardır, ancak sözleşmenizde; “münazaa durumunda Tahkime gidilir” şeklinde bir madde varsa, o zaman burada çekişmenin çözümü tahkiminde olacaktır, mahkemeye gitseniz bile mahkeme yetkisizlik açısından konuya yani usul açısından bakmayacaktır.
Dubai Mahkemelerinin, Dubai sınırları içerisinde vuku bulan tüm ticari münazaalara münhasıran bakma yetkisi olsa da, sözleşmede “tahkime gidilir” vs. detay yazması durumunda yetkili mercii tahkimdir..
BAE Hukuk Usülü bu konuya geniş yer vermektedir.
Özetlemek gerekirse;
Markanızın tescilini kendiniz yaptırın sahibi siz olun, ancak muhakkak bu tescil olsun,
- İyi bir Franchaise sözleşemesi yapın Münhasır hak vermeyin,
- Francahisee’nin sadece maddi yeterliliğine bakmayın, ayrıca markayı geliştirme vizyonuna, bu konudaki muhakeme ve çalışmasına bakın,
- Önce bir karar verin, markayı satarak bir defalığına milyon dolar kazanmak mı yoksa markanızı bu bölge üzerinden bir uluslararası marka yapmak mı, niyetiniz nedir? ona göre stratejinizi belirleyin,
- Know-How’ınızı bedelsiz paylaşmayın,
- Saklı Tarifeniz herzaman saklı kalsın,
DUBAIHUKUK
